Prawo autorskie

1.Prawo autorskie- dyscyplina prawa cywilnego, zespół norm prawnych wchodzących w skład prawa własności intelektualnej, a także ogół praw przysługujących autorowi utworu (lub innemu uprawnionemu podmiotowi) upoważniających go do decydowania o eksploatacji utworu i czerpaniu z niej korzyści finansowych. 

2.Utwór – przedmiot prawa autorskiego, wynik działalności twórczej człowieka posiadający indywidualny charakter, ustalony przez jego twórcę lub współtwórców w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

3. Rodzaje licencji:

• Freeware – licencja oprogramowania umożliwiająca darmowe rozprowadzanie aplikacji bez ujawnienia kodu źródłowego. Czasami licencja freeware zawiera dodatkowe ograniczenia (np. część freeware jest całkowicie darmowa jedynie do użytku domowego.

• Domena publiczna – jest to twórczość, z której można korzystać bez ograniczeń wynikających z uprawnień, które mają posiadacze autorskich praw majątkowych, gdyż prawa te wygasły lub twórczość ta nigdy nie była lub nie jest przedmiotem prawa autorskiego.

• Shareware – rodzaj licencji programu komputerowego, który jest rozpowszechniany bez opłat z pewnymi ograniczeniami lub z niewielkimi opłatami do wypróbowania przez użytkowników w określonym czasie. Czasami po określonej liczbie dni (wersja trial) lub po określonej liczbie uruchomień za taki program trzeba zapłacić lub zrezygnować z korzystania z niego, odinstalowując go. Niektóre programy po skończeniu okresu próbnego same się usuwają w czasie pracy. Czasami producent oprogramowania wydaje jedną wersję na licencji shareware, a drugą (zazwyczaj z ograniczeniami, np. z blokadą dostępu do niektórych funkcji) na licencji freeware.

• Trial – rodzaj licencji na programy komputerowe polegający na tym, że można go używać przez z góry ustalony czas (od 7 do 90 dni). Czasami zamiast ograniczenia na liczbę dni jest ograniczenie na liczbę uruchomień programu. Programy na tej licencji są w pełni funkcjonalne. Po upływie ustalonego czasu, jedyną rzeczą, na którą pozwoli program będzie rejestracja albo usunięcie z dysku twardego. Zazwyczaj wersje próbne rozprowadzane są na tej licencji.

• Demo – wersja z ograniczonymi możliwościami, mająca zachęcić do kupna oprogramowania.

• Adware – rodzaj (i typ) licencji oprogramowania. Adware jest oprogramowaniem rozpowszechnianym za darmo, ale zawierającym funkcję wyświetlającą reklamy.

• Cardware – rodzaj licencji oprogramowania wywodzący się od Freeware i Shareware. Używany przez autorów, którzy udostępniają swoje programy za darmo: w zamian za to oczekują, że użytkownik przyśle im kartkę pocztową (najczęściej z miejscowości, w której mieszka). Wymóg ten bywa mniej lub bardziej kategoryczny w zależności od konkretnej licencji. Niektóre uzależniają od tego legalność używania programu, inne pozostawiają to dobrej woli użytkownika jako sposób na wyrażenie wdzięczności autorowi. Istnieje też wersja emailware wymagająca przysłania emaila.

• GNU – typ oprogramowania - wszelkie zmiany dotyczą dostosowywania jej do systemów prawnych oraz postępów technologii. W praktyce użytkownik otrzymuje aplikację wraz z jej kodem źródłowym, który może dowolnie zmieniać wedle własnego uznania. Jednak jeśli chce tak zmodyfikowany program rozpowszechniać dalej, nie może pobierać za to żadnych opłat. Takie działanie ochrzczone zostało jako "copyleft", czyli rezygnacja z korzyści autorskich.

4.Odpowiedzialność karna:

• za włamywanie się do komputera: grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności na okres do 2 lat. Ściganie tych przestępstw następuje na wniosek osoby pokrzywdzonej, co oznacza, że w przypadku włamania na nasze konto czy do naszego komputera - aby skutecznie dochodzić swoich praw - należy zgłosić popełnienie tego przestępstwa na policję i złożyć wniosek o jego ściganie.

• za podrzucenie wirusa: grzywna i do 3 lat pozbawienia wolności

• za piractwo komputerowe: grzywna i do 5 lat pozbawienia wolności

 
5. Dozwolony użytek prywatny oznacza, iż bez zgody twórcy wolno nie odpłatnie korzystać z już rozpowszechnianego utworu w zakresie własnego osobistego użytku.

Zakres osobistego użytku obejmuje krąg osób pozostających w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa oraz pozostających w stosunkach towarzyskich:

• pokrewieństwo - jeden osobnik pochodzi od drugiego: pierwszy stopień (babcia-mama), drug stopień (babcia-wnuczka), trzeci stopień (babcia-prawnuczka);
• powinowactwo - stosunek krewnych małżonka ze współmałżonkiem;
• stosunki towarzyskie - oparte na przyjaźniach.

Dozwolony użytek prywatny:

• umożliwia korzystanie z utworu wyłącznie do swoich własnych, prywatnych potrzeb. Warunek: utwór musi być udostępniony za zgodą twórcy;
• obejmuje wszelkie formy korzystania z utworu. Największe znaczenie ma reprodukcja utworów;
• nie oznacza jednocześnie prawa do kilku czy kilkudziesięciu kopii utworu.

 
6. Zasady korzystania z cudzych materiałów:

TO, CZEGO NIE WOLNO ROBIĆ

1. Zamieszczenie (na własnej witrynie) cudzego tekstu i podpisanie go własnym nazwiskiem - najbardziej prymitywny plagiat, ale wcale nie wyjątkowy.
2. Zamieszczenie cudzego tekstu bez podania autora.
3. Wplatanie do własnych tekstów twórczych fragmentów cudzych tekstów jako własnych. Takie fragmenty mogą się znaleźć w naszym tekście, ale ujęte w cudzysłów oraz właściwie opisane (autor, źródło fragmentu, jeśli jest to strona internetowa - wraz z podaniem linka).
4. Przywłaszczanie sobie cudzych skryptów czy appletów.
5. Przywłaszczanie (elementów) grafiki stworzonej dla innej witryny.
6. Przeróbka i łączenie cudzych utworów (tekstów) bez zgody i wiedzy autora. Jest to złamanie prawa autora do integralności jego utworu (ustawa mówi o nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnym wykorzystaniu).
7. Przywłaszczanie sobie cudzych rozwiązań technicznych i webmasterskich w organizacji innego serwisu, sposobu jego funkcjonowania, interface'u, newslettera itd. Przy takich zapożyczeniach minimum będzie wspomnienie w jakimś opisie strony lub twórców strony o źródle inspiracji lub wzorze na którym (częściowo) opierają się rozwiązania danej witryny internetowej.
8. Zamieszczenie cudzego tekstu bez zgody autora (licencji autorskoprawnej). Nie czynimy zadość prawu autorskiemu oraz dobrym obyczajom, jeśli cudzy tekst kopiujemy na swoją witrynę bez zgody autora, lecz ze szczegółowym opisem autora i źródła. Autor może nie chcieć publikacji w danym miejscu w Sieci i ma do tego całkowite i nienaruszalne prawo. Autor może sobie nie życzyć, aby jego tekst znalazł się w jakimś niekorzystnym kontekście lub z innych względów nie życzyć sobie publikacji na jakiejś witrynie.
9. Zamieszczenie cudzego tekstu bez linka źródłowego (miejsca pierwotnej publikacji w Internecie), zwłaszcza problem ten dotyczy "przytaczania" tekstów na różnych forach - moderatorzy nawet największych forów niepomiernie więcej uwagi zwracają na to, aby nie przemknął się link innej strony, niż na to, aby nie przepuszczać "wypowiedzi" polegających na wklejaniu cudzych tekstów  (zdarza się, że bez podania autora oraz linka źródłowego). 

CO MOŻNA ROZPOWSZECHNIAĆ?

Wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie, radiu i telewizji:

1. Już rozpowszechnione: sprawozdania o aktualnych wydarzeniach, aktualne artykuły i wypowiedzi na tematy polityczne, gospodarcze i społeczne, aktualne zdjęcia reporterskie,
2. Krótkie wyciągi ze sprawozdań, artykułów i wypowiedzi, o których mowa w pkt. 1 lit. a/ i b/,
3.  Przeglądy publikacji i utworów rozpowszechnionych,
4.  Mowy wygłoszone na publicznych zebraniach i rozprawach ; nie upoważnia to jednak do publikacji zbiorów mów jednej osoby,
5.  Krótkie streszczenia rozpowszechnianych utworów.